Lityum-İyon Batarya Yangınları

Lityum-İyon Batarya Yangınları: Riskler ve Özel Söndürme Sistemleri

Lityum-iyon bataryalar, enerji yoğunlukları yüksek ve birçok endüstride yaygın kullanılan depolama birimleridir. Ancak termal kaçak (thermal runaway) riski nedeniyle ciddi yangın tehlikesi taşırlar. Bu makalede, lityum batarya yangınlarının nedenleri, sınıflandırmaları, uygun söndürme sistemleri ve yönetmeliklere uygun çözümler teknik detaylarıyla ele alınacaktır.

Lityum Batarya Yangın Riski Neden Yüksektir?

Lityum-iyon bataryalar özellikle aşağıdaki koşullarda yangın çıkarabilir:

Darbe, delinme veya kısa devre sonucu termal kaçak oluşması
Aşırı şarj veya deşarj durumlarında hücrelerin bozulması
Düşük kaliteli üretim veya çevresel stres faktörleri

Bu durumlarda bataryalar kendi kendine ısınarak patlama ve yangına neden olabilir. Yangın sırasında zehirli gaz salınımı da ciddi bir tehdittir.

Lityum Yangınları Hangi Sınıfa Girer? (ABC Yangınlarıyla İlişkisi)

Lityum batarya yangınları genellikle D sınıfı yangınlar olarak değerlendirilir, ancak şu şekilde de ayrılabilir:

A Sınıfı: Bataryanın ambalajı, plastik muhafazası
B Sınıfı: Elektrolytik sıvılar
C Sınıfı: Elektrikli ekipman
D Sınıfı: Metalik lityum içeren hücrelerde yanma

🔍 Not: Lityum-iyon bataryalarda genellikle metalik lityum bulunmaz, bu nedenle D sınıfı yangın söndürücüler her zaman uygun değildir.

Lityum Batarya Alanlarında Kullanılan Söndürme Sistemleri

1. NOVEC 1230 veya FM200 Gazlı Söndürme Sistemleri

Elektrik panoları, batarya odaları ve şarj istasyonlarında kullanılır.
Kalıntı bırakmadan yangını bastırır.
Elektronik bileşenlere zarar vermez.
TS EN 15004, NFPA 2001 standartlarına uygundur.

2. Aerosol Söndürme Sistemleri

Kompakt alanlar için uygundur.
Batarya modülleri içine yerleştirilebilir.
Termal kaçak başladığında otomatik olarak devreye girer.

3. Su Sisi Söndürme Sistemleri (Water Mist)

Yüksek voltajlı ortamlarda güvenlidir.
Sıcaklığı düşürerek termal kaçak zincirini kırar.
Zehirli gazları bastırma konusunda da etkilidir.

4. Termal Algılama Kablosu ve Otomatik Müdahale

Hücre içi ısı artışını anlık olarak algılar.
Sistemi anında devreye sokarak yangını başlamadan durdurur.

Yangın Algılama ve Alarm Sistemleri

Lityum batarya tesislerinde gelişmiş algılama sistemleri gereklidir:

Duman dedektörleri, termal kaçak kaynaklı buharı erken aşamada tespit eder.
Gaz dedektörleri, HF ve HCl gibi toksik gazları algılar.
IR alev dedektörleri, hızlı yanma başladığında sistemleri tetikler.

Lityum Batarya Yangınlarında Hangi Tüp Kullanılır?

Tozlu tüpler genellikle yetersizdir.
Lityum batarya yangınlarında:

NOVEC 1230 veya FM200 gibi gazlı söndürücüler,

Lityum için özel geliştirilmiş kuru tozlar (MetalX gibi),

Su sisi sistemleri daha uygundur.

Mevzuatlar ve Uyumluluk

Lityum batarya odaları için uyulması gereken başlıca standartlar:

UL 9540A: Batarya termal kaçak testi
NFPA 855: Enerji depolama sistemlerinin kurulumu
TS EN 50604: Batarya güvenlik gereksinimleri
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik (BYKHY)

Proje Yöneticilerine Öneriler

Batarya sisteminin tipi, kapasitesi ve kurulum alanına göre yangın mühendisliği çalışması yapılmalı.
Söndürme sistemleri bireysel modül, kabin ve oda düzeyinde planlanmalı.
Termal kaçak zinciri analiz edilmeli ve önleyici sensörlerle desteklenmeli.
Yangın anında otomatik tahliye ve elektrik kesme senaryoları oluşturulmalı.

Sonuç: Lityum Bataryalar Özel Müdahale Gerektirir

Lityum batarya yangınları klasik söndürme sistemleriyle kontrol altına alınamaz. Bu nedenle batarya depolama ve kullanım alanlarında özel yangın algılama ve söndürme sistemleri şarttır.

Limit Endüstri Makine A.Ş., lityum batarya odaları ve şarj istasyonları için özel yangın söndürme çözümleri sunmaktadır. Tesisinize özel keşif ve projelendirme talepleriniz için bizimle iletişime geçebilirsiniz.